CLIL w praktyce (klasy 4-8)

Justyna Górecka

CLIL wspiera rozwój kompetencji kluczowych, takich jak: porozumiewanie się w języku obcym, umiejętność uczenia się, a nawet kompetencje informatyczne i społeczne. Content and Language Integrated Learning staje się coraz bardziej popularnym trendem w edukacji i jest rekomendowane przez Komisję Europejską jako promowanie nauki języków obcych i różnorodności językowej.

Dlaczego warto stosować CLIL?

CLIL – Contet and Language Integreated Learning to metoda przekazywania wiedzy z wybranego przedmiotu w języku obcym. Oznacza to, że uczniowie zdobywają wiedzę z różnych dziedzin, przy okazji poszerzając umiejętności językowe. Pracując tą metodą na lekcjach językowych, uczniowie powiększają zasób słownictwa oraz ćwiczą poznane struktury gramatyczne. Przy czym poszerzanie wiedzy o świecie i efektywna komunikacja są tu ważniejsze niż poprawność językowa. Dzięki takiemu podejściu uczniowie swobodniej wyrażają się w języku obcym.

W drugim etapie edukacyjnym szkoły podstawowej (klasy 4-8), który charakteryzuje się wprowadzeniem odrębnych przedmiotów, CLIL jest metodą, która umożliwia integrowanie treści z rożnych dziedzin. Nauczanie językowo-przedmiotowe pozwala również realizować założenia podstawy programowej dla tego etapu, szczególnie w zakresie korzystania ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym, kształtowania wrażliwości międzykulturowej i poszerzania wiedzy o krajach, które posługują się danym językiem z uwzględnieniem kontekstu europejskiego i globalnego

Jak dobrać temat?

Pierwszym krokiem w realizacji lekcji CLIL jest odpowiedni dobór materiału. Możemy zdecydować się na realizację tematu spójnego z treściami realizowanymi na innych przedmiotach. Dzięki temu naturalnie powiążemy nabytą wcześniej przez uczniów wiedzę z nową. Innym punktem wyjścia przy wyborze tematyki mogą być bieżące sprawy, takie jak wydarzenia kulturalne lub sportowe, sprawy polityczne, społeczne, a także tradycje, obchodzenie świąt, sztuka czy literatura.

Warto skonsultować się z nauczycielem danego przedmiotu, który najlepiej doradzi, jaki temat będzie interesujący oraz przystępny dla uczniów nawet w języku obcym.

Powiązania przedmiotowe

Dobierając materiały przedmiotowe do realizacji CLIL, warto skonsultować się z nauczycielem danego przedmiotu, który najlepiej doradzi, jaki temat będzie interesujący oraz przystępny dla uczniów nawet w języku obcym. Nauczyciele często wskazują też zagadnienia, które wymagają dodatkowego utrwalenia przez uczniów. Lekcje CLIL są do tego doskonałą okazją. Poniżej prezentuję przykłady z różnych przedmiotów, które można wykorzystać na lekcji języka angielskiego

matematyka

Uczniowie poznają nazwy brył w języku angielskim podczas oglądania filmiku edukacyjnego. Następnie uzupełniają charakterystykę brył, bazując na wiedzy zdobytej na lekcjach matematyki (np. liczba krawędzi, ścian). W kolejnym etapie pracy tworzą mapy skojarzeń dotyczące tego, jakie przedmioty wokół nich składają się z poznanych brył. Lekcja kończy się spacerem po szkole i wokół niej, gdzie uczniowie wskazują i nazywają w języku angielskim poznane bryły.

przyroda / geografia

Uczniowie zgłębiają tajniki wiedzy o wulkanach. Najpierw na karteczkach zapisują, co wiedzą na ten temat do tej pory, a następnie czytają tekst opisujący różne rodzaje wulkanów oraz mechanizm ich działania. W zeszytach rysują schemat wulkanu. Później zastanawiają się, co by było, gdyby uśpione wulkany na Antarktydzie wybuchły. Następnie oglądają film przyrodniczy: What would happen if dormant volcanoes in Antarctica woke up? Dodatkowo, cykl lekcji o katastrofach naturalnych, takich jak erupcje wulkanów zostaje zakończony wykonaniem przez uczniów w parach poradników: How to stay safe during natural disasters? – czyli porady jak zachować się w czasie zagrożenia.

biologia

Temat zajęć to relacje ekologiczne. We wprowadzeniu uczniowie opisują zdjęcia zwierząt
i decydują, czy relacja między nimi jest negatywa, neutralna czy pozytywna. Później czytają tekst, na podstawie którego uzupełniają definicje opisujące relacje takie jak: pasożytnictwo czy mutualizm. Na podstawie filmików przedstawiających zwierzęta w ich naturalnym środowisku uczniowie opisują rodzaje relacji. Lekcję kończy refleksja na temat tego, dlaczego równowaga w ekosystemie jest ważna oraz jakie działania ludzi mogą ją zaburzyć.

Bieżące wydarzenia

Największą zaletą odnoszenia się do wydarzeń bieżących na lekcjach jest fakt, że wzbudzają one emocje i zainteresowanie uczniów. Dodatkowo, nauczyciele mają łatwy dostęp do autentycznych materiałów odnoszących się do tych wydarzeń i mogą je wykorzystać na lekcji. Są to np. relacje video, artykuły czy zdjęcia.

Oto przykłady:

Olimpiada sportowa

Zajęcia związane z Igrzyskami Olimpijskimi. W tygodniach poprzedzających letnią Olimpiadę uczniowie uczestniczyli w zajęciach dotyczących tego tematu. W zależności od poziomu zajęcia zawierały np. :

– poznawanie olimpijskich dyscyplin sportowych wraz z prezentacją ruchową,

– kategoryzowanie sportów (każda grupa według dowolnie wybranych kryteriów),

– quizy online dotyczące sławnych sportowców,

– tworzenie plakatów na temat cech Olimpijczyka oraz dyskusja: Co jest najważniejsze, żeby odnieść sukces?

– nawiązanie do olimpiady szkolnej i przygotowanie w języku angielskim plakatów reklamujących to wydarzenie.

Fakenews, dezinformacja

W kontekście wydarzeń związanych z wojną w Ukrainie, na języku angielskim omawialiśmy czym jest dezinformacja, nawiązywaliśmy do pojęć takich jak information war czy fakenews. Uczniowie najpierw oglądali filmy o tym, jak rozpoznać fałszywe informacje i na tej podstawie w grupach tworzyli wytyczne, jak wybierać wiarygodne źródła. W klasach starszych dyskutowaliśmy o tym, jaką siłę mają informacje medialne i jakie skutki może mieć manipulacja nimi.

Kultura i tradycje

W ramach lekcji dotyczących zwyczajów związanych z Bożym Narodzeniem na świecie, uczniowie brali udział w akcji Xmas Cards Exchange. Wysłali kartki świąteczne do szkół z krajów anglojęzycznych. Podczas wymiany korespondencyjnej doświadczyli wielokulturowości. Czytając kartki od młodzieży z amerykańskich szkół, poznawali rożne zwyczaje, w zależności od pochodzenia rodzin uczniów. Po przeczytaniu listów świątecznych rozmawialiśmy o podobieństwach i różnicach w obchodach świąt na świecie.

Literatura

Czytanie dla przyjemności w języku obcym przynosi wiele korzyści. Przykładowe, angażujące uczniów aktywności związane z omawianiem lektury obcojęzycznej to: wymyślanie swojego zakończenia, projektowanie własnej okładki wraz z nowym tytułem, tworzenie przez uczniów quizów sprawdzających znajomość i zrozumienie treści, wyciąganie morału, pisanie charakterystyki postaci czy kartki z pamiętnika bohatera. Tego typu lekcje mogą być zachętą do czytania ekstensywnego w języku obcym – czyli właśnie czytania dla przyjemności.

Inne pomysły na promowanie metody CLIL to:

anglojęzyczne obchody świąt (np. Halloween party, Christmas Day, Vanetine’s Day, St. Patrick’s Day),
scenki i przedstawienia – np. ukazujące międzynarodowe wydarzenia historyczne w języku angielskim,
przygotowywanie obcojęzycznych gazetek ściennych – np. na tematy wybranie przez samych uczniów,
biblioteczka anglojęzyczna,
CLIL board, tablica klasowa, na której uczniowie zamieszczają np. słowniczki, tematyczne plakaty, prace wykonane w ramach metody CLIL

Nauka metodą CLIL kształtuje w uczniach umiejętności przydatne do funkcjonowania we współczesnym świecie poprzez łączenie informacji z różnych dziedzin czy korzystanie ze źródeł w językach obcych. Wspiera też rozwój kompetencji kluczowych, takich jak: porozumiewanie się w języku obcym, świadomość kulturalną, umiejętność uczenia się i inicjatywność, a nawet kompetencje informatyczne i społeczne.

Sami uczniowie w refleksjach na temat lekcji z zastosowaniem metody językowo-przedmiotowej najbardziej doceniają to, że dzięki niej mają okazję utrwalić wiedzę z innych przedmiotów. Wskazują też na interesujący dobór tematów i form pracy oraz użycie autentycznych materiałów. Nauczyciele z kolei dostrzegają wartość CLIL jako metody zwiększającej zaangażowanie uczniów i efektywnie rozwijającej ich kompetencje językowe.

Bibliografia:

Content and Language Integrated Learning (CLIL) at school in Europe, https://op.europa.eu

http://www.bc.ore.edu.pl/Content/984/JO_6_1.pdf

https://podstawaprogramowa.pl/Szkola-podstawowa-IV-VIII

Justyna Górecka – nauczycielka języka angielskiego w Międzynarodowej Szkole Podstawowej Paderewski w Lublinie, wychowawczyni klasy 7, liderka zespołu anglistów.

Artykuły, które mogą Cię zainteresować:

#clil #szkołapodstawowa #edukacjaszkolna #contentandlanguageintegratedlearning