Edukacja – dlaczego, jak i co?

dr Adam Kalbarczyk

Wraz z nową odsłoną strony internetowej szkół Paderewski w Lublinie rozpoczynamy działalność portalu Edukacja i Inspiracje, adresowanego do rodziców, uczniów, nauczycieli i wszystkich osób zainteresowanych problemami edukacji oraz rozwoju dzieci i młodzieży. Środowisko Paderewskiego będzie dzielić się na tych łamach swoją wiedzą, doświadczeniem i edukacyjnymi pasjami. Pierwsze wydanie portalu otwiera artykuł programowy, w którym współzałożyciel tych szkół przedstawia marzenie ich twórców o edukacji.

 

Współczesny filozof zarządzania, Simon Sinek, zasłynął koncepcją schematu opisującego każdą instytucję poprzez odpowiedzi na trzy pytania:

 

Podobnie można opisać także każdą szkołę. Powołując w 1993 r. do istnienia Prywatne Liceum im. I. J. Paderewskiego w Lublinie, chcieliśmy zrealizować nasze marzenia o lepszej edukacji. W czasie ostatniego ćwierćwiecza świat zmieniał się wprawdzie nieustannie, ale najważniejsze cele, zasady i przedmiot naszej działalności pozostały te same. Niżej przedstawiam treść tego marzenia i jego uzasadnienie: dlaczego zajmujemy się edukacją, jak sobie ją wyobrażamy i czego chcemy uczyć.

 

Dlaczego? Ponieważ szkoła jest po to, by skutecznie uczyć, tj.:

• uczyć każdego ucznia – a nie tylko tych, którzy są zdolni w jakiejś dziedzinie albo nią zainteresowani; także tych, którzy nie odkryli jeszcze swych pasji ani nie wiedzą jeszcze, po co się uczą;
• uczyć w szkole – a nie w domu, pozostawiając ucznia z samym sobą czy z rodzicami lub korepetytorami i zarzucając go pracami domowymi oraz ograniczając się do stawiania wymagań i ich egzekwowania;
• uczyć się uczyć – a nie jedynie nauczać, nie reflektując się nad tym, czy uczniowie rzeczywiście opanowują to, czego się uczą.

Jak? Skuteczne uczenie odbywa się wtedy, gdy dobrze się spędza czas z innymi, czyli gdy:

• uczniowie i nauczyciele lubią swą szkołę – mają tutaj przyjaciół i dobrze się czują wśród tych, których uczą i z którymi się uczą; gdy współtworzą dobrą atmosferę nauki i przyjazne relacje pomiędzy sobą, także pomiędzy uczniami a nauczycielami;
• czas lekcji jest wykorzystany na uczenie się uczniów – a nauczyciele planując i organizując pracę w klasie, sprawiają, że uczniowie rzeczywiście się uczą i nie tracą czasu na zbędne działania, które temu nie służą, np. na tzw. „odpytywanie”;
• uczniowie są sprawiedliwie oceniani za wykonane zadania – a nie za to jacy lub kim są i są oceniani po to, by pomagać w ich dalszym rozwoju, a nie straszyć, dyscyplinować lub karać i tylko za to, czego się mieli się nauczyć.

Co? Przede wszystkim uczniowie powinni się uczyć myśleć, tzn.:

• rozumieć rzeczywistość – a nie recytować formuły i definicje lub bezrefleksyjnie przyjmować wszystko na wiarę i powtarzać to, czego się nauczyli na pamięć;
• rozwiązywać problemy – a nie tylko stosować schematy myślowe czy odtwarzać gotowe rozwiązania i ćwiczyć zadania egzaminacyjne;
• stosować wiedzę i umiejętności w praktyce – a nie zapamiętywać jedynie oderwane od życia informacje.

 

dr Adam Kalbarczyk – nauczyciel dyplomowany j. polskiego, filozofii i etyki, współtwórca szkół Paderewski, dyrektor Gimnazjum i LO Paderewski w Lublinie.