Flexible classroom – nowoczesna przestrzeń do nauki
Katarzyna Kijek-Kubejko
Badania wskazują, że sale lekcyjne zaprojektowane z dbałością są pozytywnie skorelowane z zaangażowaniem uczniów, co może wpłynąć pozytywnie na osiągane w szkole wyniki.
Dobra energia miejsca
Każda przestrzeń, do której wchodzimy, wywołuje w nas określone reakcje psychofizyczne. Otoczenie może wpływać na nasze funkcjonowanie psychologiczne, czyli myślenie, emocje czy zachowania. Kolory, kształty czy dźwięki stymulują pracę mózgu – pobudzają lub wprowadzają nas w stan relaksu.
W obliczu tych doniesień krótkowzroczne zdaje się stwierdzenie, że „dobry nauczyciel” powinien być w stanie zaangażować uczniów w dowolnej, przypadkowej przestrzeni. Wiemy bowiem na pewno, że elastyczne, dobrze zaprojektowane otoczenie stymuluje rozwój uczniów. Dlatego w ostatnich latach nauczyciele i architekci zaczęli interesować się projektowaniem przestrzeni szkolnej na nowo, stawiając sobie za cel tworzenie miejsc, które będą wspierać uczniów w ich rozwoju.
Dr Heidi Heyes Jacobs, autorka książki Curriculum 21: Essential Education for a Changing World stworzyła Learning Space Spectrum (grafika poniżej), aby pokazać nauczycielom, że mogą zacząć od drobnych zmian, takich jak zmiana ustawienia mebli w klasie, aby stworzyć bardziej sprzyjającą nauce przestrzeń, która wspiera zaangażowanie uczniów.
Where’s your school on the spectrum? Time for a rethink? @HeidiHayesJacob asking us to reconsider.
#IBVI2018 #learningspaces #edchat #design @EcolintGeneva pic.twitter.com/hDBQlVS850— #EnterpriseMatters (@ims_smith) October 7, 2018
Krok po kroku
Możemy zacząć od przeorganizowania naszej klasy w taki sposób, żeby wspierać różne rodzaje uczenia się lub dostosować przestrzeń do potrzeb uczniów o różnym temperamencie (np. introwertycy potrzebują bezpiecznego, cichego miejsca, które pozwoli im spokojnie pomyśleć, zanim przejdą do pracy w grupach).
Zmiany powinny dotyczyć również rodzaju aktywności, jakiej będą oddawać się uczniowie. Inne miejsce jest potrzebne do samodzielnej pracy z tekstem, a inne do pracy grupowej metodą projektu. Warto stworzyć więc kąciki albo stacje, które będą do dyspozycji uczniów podczas pobytu w szkole. Różne grupy mogą wszak zajmować się innymi aktywnościami w tym samym czasie.
Po dokonaniu przemeblowania warto przemyśleć zmianę nazwy pomieszczenia, aby nadać mu nowy charakter i podkreślić zmianę, jaka zaszła w danej przestrzeni (np. czytelnia może zamienić się w „Centrum pomysłów”).
Począwszy od nowych, odważnych projektów na skromnych zmianach w czterech ścianach sali lekcyjnej skończywszy, nauczyciele sprzeciwiają się przestarzałym wyobrażeniom o szkole i tworzą przestrzenie odpowiadające potrzebom dzisiejszych uczniów. Czasem zmiana myślenia o przestrzeni klasy prowadzi do większych przemian. Nauczyciele otwierają się na myśl o wykorzystaniu całego budynku szkoły – korytarzy, biblioteki czy nawet terenów zielonych wokół placówki. Te miejsca mogą stać się wspaniałymi przestrzeniami do prowadzenia badań i dociekań uczniowskich.
Jeśli damy uczniom więcej swobody, efekty ich pracy w wielu przypadkach przerosną nasze oczekiwania. Warto rozważyć zorganizowanie „zielonej klasy” w sąsiedztwie szkoły, aby umożliwić uczniom pracę na świeżym powietrzu – na pewno z przyjemnością porzucą szkolne ławki na rzecz otwartej, żywej przestrzeni.
Pozostaje pytanie, czy wystarczy zmienić przestrzeń, aby osiągnąć sukces edukacyjny? Z pewnością nie jest to takie proste, ale zazwyczaj jedna zmiana niesie za sobą kolejne: zmianę dynamiki nauczania i uczenia się. Niekiedy przeorganizowanie przestrzeni nauki prowadzi do pozwolenia uczniom na przejęcie kontroli i większą samodzielność. To zaś wiąże się ze zwiększeniem zaangażowania młodych ludzi i odejście od tradycyjnego modelu lekcji, podczas której to nauczyciel jest najbardziej aktywną osobą w sali.
Jak rozpocząć zmiany?
- Rozejrzyj się.
- Ustal, co ci przeszkadza (za dużo mebli, za mało przestrzeni, niewygodne krzesła itd.).
- Zacznij działać: przeorganizuj przestrzeń, pomyśl o zorganizowaniu stref, projektując je według ich przeznaczenia oraz stylu uczenia się, który jest najpopularniejszy wśród twoich uczniów.
- Zastąp słowo sala/klasa czymś oryginalnym, podkreślając tym samym, że stworzona została nowa jakość.
- Pamiętaj, że nauka nie musi odbywać się wyłącznie w sali.
Katarzyna Kijek-Kubejko – koordynatorka programu międzynarodowego PYP w Szkole Podstawowej Paderewski , nauczycielka języka hiszpańskiego w szkołach Paderewski
Artykuły, które mogą Cię zainteresować:
- Czy nadchodzi czas obowiązkowych testów sprawnościowych na WF?
- Książka jako narzędzie rozwoju wyobraźni
- Jak odpoczywać mądrze?
- Dlaczego czytać? Oto jest pytanie…
- Skąd bierze się sukces?
- Siatkówka przez kamerkę? Zajęcia WF w dobie pandemii
- Wpływ czytania książek na rozwój inteligencji emocjonalnej
- Erasmus+ ‘Destination: Happiness!’ w dobie pandemii i nauki zdalnej
- Dlaczego warto słuchać muzyki?
- Jak wspierać dziecko w trudnym dla wszystkich czasie?
- Jak wykorzystuję schematy widocznego myślenia na lekcjach?
