Jakie studia wybrać? Poradnik dla licealistów

Milena Kliszczyńska

Jakie studia wybrać? To pytanie z pewnością spędza sen z powiek niejednemu uczniowi liceum. Nie bez powodu tak jest. Wybór kierunku studiów to odpowiedzialna i ważna decyzja. Młodym ludziom wydaje się niekiedy, że zaważy ona na całym ich życiu. Czy tak rzeczywiście jest? Przy podejmowaniu ostatecznej decyzji warto mieć świadomość, że nawet jeśli wybierzemy źle, wyjdziemy z tego bogatsi o nowe doświadczenie i wiedzę na swój temat. Jak jednak ułatwić sobie tę drogę?

Od czego zacząć?

Warto znać swoje własne predyspozycje i możliwości. Nastolatkom nie zawsze z łatwością przychodzi dostrzeganie swoich mocnych stron. Dlatego warto poprosić o wsparcie rodzinę i przyjaciół. Bliskie osoby zazwyczaj są w stanie podać nam w czym, ich zdaniem, jesteśmy dobrzy i mogą być źródłem cennych informacji o naszych zaletach i umiejętnościach, których sami na co dzień nie zauważamy.

Ważnym elementem są tutaj również wyniki w nauce. Odpowiedz sobie na pytania: Jakie przedmioty lubię i jakie mam z nich oceny? Czego łatwiej mi się uczyć i co zapamiętuję lepiej?

Odpowiedzi mogą Cię przybliżyć do tego, wokół jakiej grupy kierunków i uczelni możesz snuć swoje rozważania. Nie bez znaczenia są oczywiście przedmioty rozszerzone, które będziesz zdawać na maturze.

Kolejnym ważnym elementem są oczywiście zainteresowania. Jakie masz pasje, hobby? To co lubimy robić wiele mówi o nas samych i naszych preferencjach. Być może to, co robisz w wolnym czasie daje Ci jakieś specyficzne umiejętności lub wiedzę, którą możesz poszerzyć w ramach jakiegoś kierunku studiów? Warto się nad tym zastanowić. Oczywiście idealną sytuacją jest, kiedy nastolatek na początku liceum ma już plan na siebie i wie, na jaki kierunek chce aplikować. Pod ten kierunek wybiera sobie wówczas potrzebne rozszerzenie i realizuje je przez kolejne 4 lata nauki. Ten idealny scenariusz jednak nie zdarza się często. Młodzi ludzie w trakcie czteroletniej nauki w liceum często zmieniają zdanie, preferencje i swoją wizję na przyszłość. Trudno też oczekiwać od czternastolatka, aby był w 100% zdecydowany, co chce robić w życiu.

Kiedy już udało Ci się odpowiedzieć na pytania w czym jesteś dobry i czego lubisz się uczyć możesz przystąpić do przeglądu ofert uczelni. Na podstawie swoich zainteresowań szkolnych i pozaszkolnych zastanów się czy interesuje Cię oferta związana z medycyną, kierunkami humanistycznymi lub biznesowymi.

Warto zastanowić się także, w jakim mieście chciałbym/chciałabym studiować. Czy chcę i mogę wyprowadzić się z miejsca zamieszkania i jak się czuję z taką perspektywą? Wyprowadzka
z rodzinnego domu, chociaż zazwyczaj jest ekscytującą wizją dla młodych ludzi, nie zawsze jest łatwa i tak pozytywna, jak mogłoby się to wydawać.

Przegląd ofert uczelni

Na stronach uczelni zawsze znajdziemy pełną ofertę edukacyjną. Każdy kierunek jest dokładnie opisany pod kątem profilu kształcenia, a także perspektyw zawodowych, jakie daje jego ukończenie. Dodatkowo często możemy znaleźć informacje o planie studiów i o konkretnych przedmiotach, jakich studenci uczą się w poszczególnych latach. Niektóre kierunki oferują również kształcenie w ramach wąskich specjalizacji. Warto zapoznać się z tymi informacjami, aby lepiej rozumieć, z czym wiąże się studiowanie danego kierunku, sprawdzić czy przedmioty, które są w siatce programowej będą Cię interesować i jaki zawód będziesz mógł wykonywać, kończąc studia. Obecnie mamy jednak bardzo duży wybór kierunków, które dają szerokie możliwości rozwoju i nie definiują absolwenta w obszarze jednego, konkretnego zawodu. Na przykład absolwent ekonomii z powodzeniem odnajdzie się w pracy w banku jako analityk finansowy w korporacji, czy też jako księgowy.

Kiedy już spośród szerokiej oferty uczelni uda nam się wybrać interesujące kierunki, warto przejść do wymagań rekrutacyjnych stawianych przez uczelnie. Te informacje również znajdziemy na stronie uczelni, zazwyczaj w zakładce Rekrutacja lub Warunki przyjęć. To, co powinniśmy sprawdzić to przede wszystkim, które przedmioty zdawane na maturze są brane pod uwagę w postępowaniu rekrutacyjnym oraz jaki jest ich przelicznik. Niektóre uczelnie stosują specjalne wzory, na podstawie których obliczany jest wynik kandydata. Warto zwrócić uwagę na to, czy dany przedmiot jest wymagany na poziomie rozszerzonym, czy można aplikować również z poziomem podstawowym (przelicznik jest wówczas odpowiednio niższy, jednak zdarzają się sytuacje, gdzie bardzo dobry wynik z matury podstawowej, będzie podobny do średnio zdanego rozszerzenia!). Zazwyczaj mamy do wyboru jeden lub dwa przedmioty z puli podanej przez uczelnię.

Poniżej przykład, jakie przedmioty są wymagane i jakie są ich wagi dla kierunku Administracja na Uniwersytecie Warszawskim:

fot. 1

Jak widzimy, możemy starać się o przyjęcie zarówno z maturą podstawową jak i rozszerzoną. Poszczególne kategorie przedmiotów mają też różne wagi – oznacza to, że wynik z języka polskiego będzie ważniejszy niż wynik z matematyki.

Jeśli zdajesz maturę IB przeliczniki i wymagane przedmioty mogą się różnić od tych podanych przy maturze polskiej. Zazwyczaj, aby znaleźć informacje dotyczące rekrutacji z maturą IB, należy odszukać specjalną zakładkę dla kandydatów z maturą IB lub zagłębić się w uchwały dotyczące warunków przyjęć na studia:

Tutaj mamy przykład takiego dokumentu z Uniwersytetu Warszawskiego:

fot. 2

Poniżej przedmioty wymagane w postępowaniu rekrutacyjnym na kierunek Administracja dla kandydatów z maturą IB:

fot. 3

Co zrobić, jeśli interesuje mnie dany kierunek, ale nie zdaję na maturze wymaganych przedmiotów? Nie wszystkie uczelnie mają takie same wymagania. Warto sprawdzić kryteria rekrutacyjne na innych uczelniach. Jeśli nie uda się znaleźć alternatywy, można rozważyć zmianę rozszerzeń/profilu – wszystko zależy jednak od tego, na jakim etapie edukacji jesteś i czy jest taka możliwość w szkole. Dlatego warto zacząć zgłębiać temat jak najwcześniej.

Kolejnym ważnym krokiem jest sprawdzenie progów rekrutacyjnych z poprzedniego roku.
Te informacje również zazwyczaj są ogólnodostępne dla stronach uczelni. Mając takie dane, możesz spróbować obliczyć, jakie wyniki na maturze pozwolą Ci mieć szansę na dostanie się na wybrany kierunek. Jeśli ćwiczysz już z arkuszami maturalnymi lub masz za sobą próbne sesje egzaminacyjne w szkole, to doskonale wiesz, jaki jest Twój aktualny poziom wiedzy. Możesz to skonfrontować z wynikami, których oczekuje Twoja wybrana uczelnia. To może być świetny sposób na postawienie sobie konkretnych celów w nauce, a także do zmotywowania się do dalszej pracy. Łatwiej jest nam się uczyć, kiedy wiemy, po co to robimy i do czego dążymy.

Jeśli wybrałeś ambitny dla siebie kierunek i uczelnie, gdzie progi punktowe są wysokie, a kandydatów na jedno miejsce jest wielu, warto pomyśleć o planie B. Taki wybór alternatywny może dać Ci poczucie bezpieczeństwa, a wówczas stres w trakcie przygotowań maturalnych będzie mniejszy.

Jeśli mimo analizy własnych zasobów (mocnych stron i predyspozycji) i oferty uczelni nadal nie wiesz, co będzie dla Ciebie dobrym wyborem, warto skorzystać z profesjonalnej porady i wsparcia doradcy zawodowego.

Przypisy:

https://rekrutacja.uw.edu.pl/files/pdf/Zal_nr_1_uchwala_rekrutacyjna_2024-25.pdf, dostęp dn. 18.03.2024

Milena Kliszczyńska – doradca zawodowy i psycholog w Międzynarodowym Liceum Ogólnokształcącym Paderewski. Koordynator projektów Erasmus+.